Giá espresso tăng mạnh, mặc cho người dân đã tìm cách vượt qua hạn hán

Năm nay, người trồng cà phê ở Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề, bởi đợt hạn hán tồi tệ nhất trong gần một thập kỷ qua. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về giá cà phê espresso sẽ tăng trên toàn thế giới, mặc cho một số nông dân vẫn giữ được năng suất ở mức ổn định, nhờ các biện pháp đối phó thông minh. 

Việt Nam hiện đang là nước sản xuất cà phê lớn thứ 2 trên thế giới, tuy nhiên một số dự báo trong nước về mùa vụ cà phê tới lại khá ảm đạm. 

Theo ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, phó tổng giám đốc sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) dự kiến, sản lượng cà phê sẽ giảm từ 10-16%, do nhiệt độ cực cao làm ảnh hưởng đến vùng trồng cà phê – Tây Nguyên từ tháng 3 đến đầu tháng 5.

Được biết, mưa đã bắt đầu rơi trong những tuần gần đây, giúp cải thiện tình hình, cũng như tăng sự tự tin của người dân và các quan chức. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu thời tiết cải thiện có giúp tăng sản lượng và giảm giá hạt robusta, nguyên liệu chính để làm cà phê espresso và cà phê hoà tan không. Đây cũng là loại cà phê giúp Việt Nam trở thành nhà sản xuất hàng đầu trên thế giới.

“Dự kiến số lượng cà phê thu hoạch được trên toàn quốc sẽ giảm từ 10-15%, nhưng nông trại của tôi sẽ tăng sản lượng,” ông Nguyễn Hữu Long, người trồng cà phê trên một đồn điền rộng 50ha ở Gia Lai, một trong những tỉnh sản xuất cà phê hàng đầu của Việt Nam, cho biết.

Để bảo vệ cây trồng của mình trong đợt nắng nóng, ông đã giữ ẩm cho đất xung quanh cây bằng cách phủ lá. Trái với cách làm ở địa phương là chặt cây sau vài năm để cải thiện chất lượng đất, ông Long giữ cây phát triển trong nhiều thập kỷ. Nhờ đó mà cây cà phê của ông có rễ sâu hơn và khả năng tiếp cận đến nguồn nước ngầm tốt hơn. 

Ngoài ra, người dân làm việc ở đồn điền của ông Long cũng làm mềm đất xung quanh, giúp cây cải thiện khả năng hấp thụ nước mưa và phân bón.

Trong khi đó, bà Trần Thị Hương, nông dân được thuê làm việc ở một đồn điền khác cách Pleiku – thủ phủ của Gia Lai, 20 km, đã phải sử dụng nhiều nước tưới hơn bình thường. Nhờ nguồn nước dồi dào từ các kênh đào do chính quyền địa phương xây dựng, bà có thể giữ cho cây trồng được tưới đủ nước trong đợt nắng nóng.

Quả cà phê năm nay nhỏ hơn những năm trước, nhưng theo bà Hương, sản lượng tổng thể sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Bà cũng phải can thiệp bằng cách sử dụng thuốc trừ sâu sinh học, để chống lại sâu bệnh nhiều hơn bình thường do thời tiết cực đoan.

Điều này phù hợp với dự báo từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA). Cơ quan này ước tính, vụ thu hoạch tới ở Việt Nam sẽ ổn định so với sản lượng của vụ mùa hiện tại – ít bi quan hơn so với dự báo trong nước.

Vậy điều này ảnh hưởng gì tới giá cà phê?

Dù ảnh hưởng đến vụ thu hoạch như thế nào, thì giá cà phê trên toàn thế giới có khả năng sẽ tăng, ảnh hưởng đến người tiêu dùng.

Giá bán buôn ở Việt Nam và giá hạt robusta giao dịch tại London đã tăng lên mức cao kỷ lục trong năm nay. Theo nhiều nhà giao dịch và nhà phân tích, nguyên nhân chủ yếu là do vụ thu hoạch không đạt kỳ vọng ở Việt Nam và mối lo về vụ mùa tới sau đợt hạn hán.

Giá bán buôn tăng kỷ lục cho đến nay chỉ tác động một cách hạn chế đến giá tiêu dùng, với lạm phát cà phê tăng 1,6% tại 27 quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu trong tháng 4, theo dữ liệu mới nhất của Eurostat và 2,5% ở Ý – nơi yêu thích hạt robusta.

Mặc dù mức tăng thấp hơn nhiều so với một năm trước, mức giá này lại cao hơn 1%, theo như báo cáo tháng 3 của EU. Đây là dấu hiệu cho thấy các nhà cung cấp cà phê rang xay đang đẩy chi phí cao hơn cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, những lo ngại về cà phê ở Việt Nam vẫn chưa kết thúc. Lượng mưa không đủ sau hạn hán hoặc mưa quá nhiều trước mùa vụ tháng 10 đều có thể làm giảm sản lượng thu hoạch.

Giá bán buôn cao vẫn sẽ tiếp diễn, khi nhu cầu về hạt cà phê robusta đang tăng trên toàn cầu và nông dân đang đàm phán một mức giá mới, trong hoàn cảnh mà nhiều người đã thay thế cây cà phê bằng sầu riêng – một loại trái cây nhiệt đới có nhu cầu lớn ở Trung Quốc.

“Người dân có đủ tài chính để tích và giữ hàng, vì vậy họ sẽ không vội vàng bán,” ông Lê Thanh Sơn, giám đốc kinh doanh của Simexco, một trong những công ty xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam, cho biết.