Tại sao giá xe tải điện lại cao đến vậy?

Xe tải điện là một giải pháp khả thi về mặt công nghệ và đang nổi lên để khử cacbon hóa ngành vận tải và giảm ô nhiễm không khí cục bộ, vì chúng không có khí thải ống xả và, đối với nhiều trường hợp sử dụng, có phạm vi pin đủ cho hoạt động cần thiết của hạm đội. Tuy nhiên, một số xe tải điện - đặc biệt là các xe lớn hơn - đắt hơn nhiều so với xe tải xăng/ dầu tương đương.

Việc hiểu được lý do khiến xe tải điện có giá cao là quan trọng vì các giải pháp chính sách phù hợp sẽ phụ thuộc vào những yếu tố ảnh hưởng đến giá cả nhất. Các giải pháp chính sách khác nhau sẽ hoạt động theo những cách khác nhau để giảm giá xe và giúp thúc đẩy việc áp dụng xe điện nhiều hơn. Ví dụ, nếu chi phí pin xác định sự khác biệt về giá giữa xe tải điện và xe tải xăng/ dầu, thì các khoản trợ cấp có mục tiêu cho nghiên cứu và phát triển pin có thể giúp giảm sự khác biệt về giá đó. Mặt khác, nếu sức mạnh thị trường giữ giá cao, thì cần một bộ chính sách hoàn toàn khác.

Pin trong xe tải điện có thể rất đắt, với chi phí được chuyển cho người tiêu dùng. Nhưng chúng ta có thể chỉ ra những lý do khác khiến xe tải điện tiếp tục có giá cao hơn nhiều so với các xe xăng không?

1. Chi phí pin và yếu tố công nghệ

Xe tải điện sử dụng pin với công nghệ hiện đại, đây là yếu tố chủ yếu làm tăng giá thành. Pin của xe tải điện, đặc biệt là đối với các loại xe lớn và có nhiệm vụ nặng nề, phải có dung lượng lớn hơn nhiều so với các loại pin xe chở khách thông thường. Và việc sản xuất pin với dung lượng lớn này tăng chi phí sản xuất, khiến giá xe tải điện cao hơn nhiều so với xe tải sử dụng nhiên liệu truyền thống.

Ví dụ, so sánh Tesla Model Y, một chiếc xe chở khách với pin 74 kilowatt giờ, với Tesla Semi, có pin lớn hơn mười lần và phạm vi dài nhất của bất kỳ chiếc xe hạng nặng nào trên thị trường. Chi phí pin quy mô theo kích thước: Pin càng lớn thì xe càng đắt.

Hình 1. Giá bán lẻ đề xuất của nhà sản xuất ô tô, được phân tích theo chi phí đầu vào

2. Yếu tố thị trường và chi phí khởi đầu

Một phần lớn của chi phí cao cho xe tải điện liên quan đến việc sản xuất. Mỗi khi nhà sản xuất muốn phát triển một mẫu xe mới, họ phải đầu tư lớn vào công cụ, quy trình sản xuất và cập nhật công nghệ pin. Những thay đổi thường xuyên này khiến nhà sản xuất phải tiêu tốn hàng triệu đô la. Ngoài ra, việc xây dựng hoặc chuyển đổi nhà máy sản xuất xe điện cũng đòi hỏi chi phí đáng kể. Tất cả những chi phí này khiến việc sản xuất xe điện trở nên đắt đỏ.

Điều này đã dẫn đến tình trạng giá cao, đặc biệt là đối với các loại xe tải lớn. Giá này trở thành vấn đề lớn khi muốn thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi xe tải điện trong ngành công nghiệp vận tải. Những giải pháp chính sách phải tập trung vào việc giảm giá cả và khuyến khích sử dụng xe điện hơn. Ví dụ, việc hỗ trợ nghiên cứu và phát triển pin có thể giúp giảm chênh lệch về giá, trong khi các chính sách khác có thể tập trung vào thị trường để tạo ra cạnh tranh và giảm giá.

Hình 2. Chênh lệch giá và chi phí pin giữa các loại xe

3. Tác động của quy mô kinh tế và cạnh tranh

Chi phí cao ban đầu cũng ảnh hưởng đến việc sản xuất và cạnh tranh trong thị trường xe tải. Chi phí khởi nghiệp lớn khiến cho việc sản xuất xe điện trở nên khó khăn hơn, làm giảm sự đa dạng hóa và tập trung thị trường. Điều này có thể dẫn đến việc các nhà sản xuất giới hạn sản phẩm và tạo ra môi trường thị trường ít cạnh tranh hơn, khiến giá xe điện vẫn cao hơn.

Những yếu tố trên đều kết hợp gây ra sự chênh lệch về giá giữa xe tải điện và xe tải sử dụng nhiên liệu truyền thống. Việc hiểu rõ những yếu tố này quan trọng để tìm ra các giải pháp chính sách phù hợp để giảm giá xe điện và thúc đẩy việc sử dụng chúng. Nhưng hiện tại, không có một giải pháp cụ thể nào có thể giải quyết hoàn toàn vấn đề về giá cao của xe tải điện so với các loại xe thay thế sử dụng xăng/dầu.