NHNN tung 'át chủ bài' vàng miếng: Liệu có hạ nhiệt cơn sốt giá vàng?

Sau hơn 1 thập kỷ vắng bóng, thị trường vàng Việt Nam bỗng chộn rộn trở lại với thông tin về phiên đấu thầu vàng miếng lần thứ 2 do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức vào ngày 15/04/2024. Sự kiện này được kỳ vọng sẽ là một bước ngoặt quan trọng, mở ra chương mới cho thị trường vàng đang cao trong nước, đồng thời khơi gợi nhiều tác động tích cực đối với nền kinh tế.

Trong bài viết hôm nay chúng ta hãy cùng nhìn lại phiên đấu thầu vàng lần đầu tiên vào năm 2013 và dự đoán xem liệu phiên tiếp theo năm 2024 này có thể thay đổi được tình hình chung của giá vàng trong nước hay không?

Nhìn lại phiên đấu thầu vàng đầu tiên của Ngân hàng Nhà nước

Trước khi quay ngược thời gian 11 năm trước để nhìn lại phiên đấu thầu vàng lần đầu tiên, chúng ta cần hiểu lý do vì sao Ngân hàng nhà nước (NHNN) lại cho mở những phiên đấu thầu như thế này.

NHNN mở phiên đấu thầu vàng với mục đích chính là nhằm tăng nguồn cung vàng miếng ra thị trường, qua đó góp phần bình ổn giá vàng, giảm bớt sức ép lên giá cả hàng hóa, dịch vụ trong nước.

Lý do cụ thể cho việc mở phiên đấu thầu vàng như sau:

• Giá vàng trong nước thời gian qua liên tục tăng cao, cao hơn giá vàng thế giới tới vài chục triệu đồng mỗi lượng. Điều này đã tạo tâm lý găm giữ vàng, ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế - xã hội.

• Nguồn cung vàng miếng trên thị trường trong nước đang thiếu hụt, do NHNN hạn chế bán vàng miếng từ kho dự trữ quốc gia trong thời gian qua.

• Phiên đấu giá vàng được kỳ vọng sẽ giúp tăng tính minh bạch trong hoạt động mua bán vàng miếng, đồng thời giảm thiểu tình trạng thao túng giá trên thị trường.

Ngoài ra, việc mở phiên đấu thầu vàng cũng được kỳ vọng sẽ:

• Thu hút đầu tư vào vàng, góp phần huy động vốn cho nền kinh tế.

• Phát triển thị trường vàng trở nên lành mạnh, hiệu quả hơn.

Phiên đấu giá vàng đầu tiên của NHNN được tổ chức vào ngày 28/3/2013. Kết quả phiên đấu giá vàng đầu tiên sau 11 năm tạm ngưng diễn ra như sau:

• Tổng khối lượng vàng chào thầu là 500.000 lượng.

• Tổng khối lượng vàng trúng thầu là 498.000 lượng.

• Giá vàng trúng thầu dao động từ 66,65 triệu đồng/lượng đến 66,75 triệu đồng/lượng.

"Trong một năm, đã có 76 phiên đấu thầu được tổ chức, chào bán tổng cộng 1.932.000 lượng vàng, bán thành công 1.819.900 lượng - tương đương 69,9 tấn vàng" - Cựu Giám đốc Trung tâm Ngoại hối, Vàng và Sản phẩm phái sinh tại TPBank, ông Nguyễn Minh Tuấn (CEO AFA Capital) chia sẻ.

Ở thời điểm đó, giá vàng trong nước đang cao hơn giá vàng thế giới 4,2 triệu đồng/lượng. Theo đó, thời gian đấu thầu là ngày thứ Sáu hàng tuần với lượng vàng đấu thầu là 15.000 lượng/phiên (riêng phiên cuối cùng vào ngày 31.12.2013 là 20.000 lượng); khối lượng đặt thầu tối thiểu 500 lượng và tối đa 1.500 lượng với mức giá tham chiếu đặt cọc được điều chỉnh theo từng phiên" - Ông Tuấn chia sẻ thêm.

Nhìn chung, phiên đấu giá vàng đầu tiên được đánh giá là thành công, góp phần bình ổn giá vàng trên thị trường. NHNN cho biết sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến thị trường vàng và có thể tổ chức thêm các phiên đấu thầu vàng trong thời gian tới.

Đấu thầu vàng trở lại sau 11 năm tạm ngưng

Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước cho hay chiều 15-4.

Như vậy, sau 11 năm, Ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ quay trở lại đấu thầu vàng miếng SJC để tăng nguồn cung vàng ra thị trường.

Thông tin cụ thể hơn về hoạt động trên, lãnh đạo NHNN cho biết sẽ gửi thông báo trước 1 ngày đấu thầu. Sau khi công bố giá sàn, tổ chức tín dụng và doanh nghiệp kinh doanh vàng bắt đầu điền vào đơn thầu.

Các đơn vị trên có 30 phút để quyết định khối lượng và giá mua. Một tiếng sau khi đóng thầu, NHNN sẽ công bố kết quả. Các doanh nghiệp sẽ phải đặt cọc để tham gia đấu thầu, muộn nhất vào 17 giờ ngày nhận thông báo thầu.

Tính đến này 16/4, đã có 26 đơn vị, bao gồm cả ngân hàng thương mại và doanh nghiệp kinh doanh vàng thiết lập quan hệ giao dịch vàng miếng với NHNN. Trong số đó, đến thời điểm này có khoảng 15 đơn vị đủ điều kiện tham gia đấu thầu. Loại vàng mang ra đấu thầu là vàng miếng SJC.

Sự kiện đánh dấu mốc quan trọng này được kỳ vọng sẽ mang đến nhiều lợi ích thiết thực cho thị trường vàng Việt Nam, bao gồm:

• Ổn định giá vàng: Việc tổ chức đấu thầu vàng miếng SJC thường xuyên sẽ giúp NHNN có thể chủ động điều tiết nguồn cung vàng trên thị trường, qua đó góp phần kiềm chế đà tăng giá vàng đột biến, bảo vệ người tiêu dùng.

• Giảm thiểu chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới: Hiện nay, giá vàng trong nước đang cao hơn giá vàng thế giới do nguồn cung hạn chế. Phiên đấu thầu vàng SJC được kỳ vọng sẽ thu hẹp khoảng cách này, đảm bảo lợi ích cho người tiêu dùng khi mua vàng.

• Cung cấp thêm kênh đầu tư cho người dân: Hoạt động đấu thầu vàng miếng SJC sẽ tạo thêm kênh đầu tư mới cho người dân, giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư và tiềm năng sinh lời hấp dẫn.

• Tăng tính minh bạch cho thị trường vàng: Quy trình đấu thầu vàng SJC được thực hiện trực tuyến trên Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam, đảm bảo tính minh bạch và công khai cho tất cả các bên tham gia.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, hoạt động đấu thầu vàng miếng SJC cũng tiềm ẩn một số nhược điểm cần được lưu ý:

• Ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vàng: Việc NHNN tham gia trực tiếp vào thị trường vàng thông qua đấu thầu có thể khiến các doanh nghiệp kinh doanh vàng truyền thống gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn cung vàng.

• Biến động giá vàng: Nếu thị trường vàng không có đủ thanh khoản, hoạt động đấu thầu có thể dẫn đến biến động giá vàng khó lường, ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư.

• Chi phí tham gia đấu thầu cao: Các doanh nghiệp tham gia đấu thầu vàng SJC cần phải đáp ứng một số điều kiện và chịu một số khoản chi phí nhất định, có thể tạo rào cản cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Nhìn chung, việc tái khởi động hoạt động đấu thầu vàng miếng SJC được đánh giá là bước đi tích cực của NHNN nhằm ổn định thị trường vàng, bảo vệ người tiêu dùng và gia tăng kênh đầu tư cho người dân. Tuy nhiên, NHNN cũng cần có những biện pháp đồng bộ để đảm bảo hoạt động đấu thầu diễn ra hiệu quả, minh bạch và hạn chế tối đa những tác động tiêu cực tiềm ẩn.