4 Lý do cho thấy máy móc sẽ không bao giờ thay thế chúng ta

Chúng ta thường được cảnh báo là trong vòng vài thập kỷ tới robot sẽ bắt đầu thay thế con người - thật đáng sợ. Tuy nhiên có nhiều hơn 1 lý do cho thấy chúng mãi mãi không thể thay thế hoàn toàn con người. 

Qua nhiều thế kỷ, con người đã tạo ra vô số công nghệ để giải phóng chính mình khỏi những công việc chân tay và thói quen thiếu trí óc. AI tiếp tục tiến bộ bằng cách đảm nhận nhiều nhiệm vụ nhận thức thuộc lòng mà không cần đến sự phán đoán, lập kế hoạch chiến lược hay sự sáng tạo của con người. Hơn thế nữa ở thời hiện đại, máy móc giờ đây có thể thực hiện công việc của chuyên gia nhanh hơn và chính xác hơn nhiều so với người tạo ra chúng. 

Điều này khiến nhiều người đặt ra câu hỏi "Liệu máy móc có thay thế con người không?". Chưa ai có thể đưa ra khẳng định chính xác, tuy nhiên với sự tìm hiểu và khai thác thông tin thì Make It Việt Nam có thể liệt kê 4 lý do cho thấy máy móc sẽ không bao giờ thay thế được con người. 

Robot không hiểu suy nghĩ phi lý trí

Trí tuệ nhân tạo (AI) hoạt động dựa trên logic lạnh. Đó là lý trí, nhưng con người chúng ta tồn tại 2 phần ý thức là lý trí và phi lý trí. Vì vậy, yêu cầu một sự hiện diện hợp lý để làm việc thành công với một sự không hợp lý là một công thức dẫn đến thảm họa. 

Hãy xem xét sự phổ biến ngày càng tăng của các bot trò chuyện trên mạng xã hội, được lập trình để trả lời các câu hỏi dựa trên một tập hợp các manh mối được lập trình trước. Điều đó tốt thôi, nhưng khi mọi người tương tác với chatbot, họ không phải lúc nào cũng tìm kiếm một câu trả lời hợp lý, đúng đắn.

Họ muốn hiểu biết về cảm xúc, và họ muốn biết rằng cảm xúc của họ là hợp lệ và chính đáng. Ngay cả bot trò chuyện AI thông minh nhất cũng không thể làm được điều đó, hoặc ít nhất nó không thể làm điều đó một cách thuyết phục, bằng cảm tính và con người. Chắc chắn, việc thay thế con người bằng chatbot có vẻ là một ý tưởng hay từ quan điểm tài chính chặt chẽ, nhưng từ quan điểm về sự hài lòng của khách hàng, nó phần lớn không thành công.

Chỉ con người mới có thể làm những công việc không được tiêu chuẩn hóa

Trong khi các công nhân trong dây chuyền lắp ráp truyền thống được thay thế bằng tự động hóa, thì nhân viên dọn phòng của khách sạn khó có thể sớm đối mặt với viễn cảnh tương tự. Robot giỏi trong các nhiệm vụ lặp đi lặp lại nhưng lại tệ trong việc xử lý các tình huống đa dạng và độc đáo. Các công việc như phục vụ phòng đòi hỏi sự linh hoạt, khả năng nhận biết đối tượng, sự khéo léo về thể chất và khả năng phối hợp vận động tốt; những kỹ năng như thế này - ít nhất là tại thời điểm này - vượt quá khả năng của máy móc, ngay cả đối với những người được coi là thông minh.

Robot thiếu khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo

Hơn nữa, việc thiếu khả năng tưởng tượng của robot có nghĩa là chúng không giỏi với bất cứ thứ gì đòi hỏi tư duy sáng tạo. Không có gì phải bàn cãi khi cho rằng robot xuất sắc khi đảm nhận các nhiệm vụ buồn tẻ, lặp đi lặp lại như dọn dẹp nhà cửa, vận chuyển hàng hóa...

Trên thực tế, chúng có lẽ tốt hơn con người đối với một số việc chân tay - được lập trình sẵn, vì tính nhất quán ở cấp độ máy thường được đánh giá cao trong sản xuất hàng loạt, cộng với thực tế là robot không có cảm xúc và do đó không thể cảm thấy nhàm chán. Mặt khác, sự sáng tạo là món quà của nhân loại, và không phải là thứ có thể được lập trình thành các bảng logic.

Chúng ta thích nói chuyện với một con người hơn

Bạn có thể tiếp tục nói về những lợi thế mà AI mang lại, nhưng cuối cùng, robot sẽ không bao giờ thay thế hoàn toàn con người ở nơi làm việc đơn giản vì con người không muốn giao tiếp với chúng. Hãy xem xét kinh nghiệm của chính bạn: khi bạn gọi điện cho một doanh nghiệp, bạn muốn nói chuyện với một người hay nói chuyện với một giọng nói được máy tính hóa? Tất nhiên là một giọng nói của con người.

Khi bạn gửi một tin nhắn trò chuyện hoặc một email, bạn không muốn biết rằng có một người, thay vì một sự hiện diện được lập trình, ở đầu bên kia của cuộc trò chuyện. Khi bạn đang cố gắng giải quyết một vấn đề về dịch vụ khách hàng, bạn không muốn nói chuyện với một người có thể hiểu chi tiết về tình huống của bạn? Chắc chắn rồi. Vì những lý do này, cộng với những lý do được liệt kê ở trên, robot sẽ không đưa con người ra khỏi nơi làm việc.

Chúng ta sẽ làm việc cùng với AI thay vì cạnh tranh với nó

Trong vài thập kỷ tới (hoặc có thể sớm hơn), khái niệm về công việc và liệu nó được xử lý bởi con người hay thực thể ảo sẽ phụ thuộc vào khả năng dự đoán. Như chúng ta đang làm ngày nay, máy móc sẽ quản lý công việc thường xuyên trong khi con người đảm nhận những việc không thể đoán trước - những công việc đòi hỏi sự sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và sự linh hoạt.

Điều đó không có nghĩa là vai trò của máy tính sẽ không phát triển và xử lý các quy trình phức tạp hơn. Ngay cả ngày nay, máy móc cũng “học” để thực hiện các nhiệm vụ mà chúng ta khó có thể tưởng tượng được vào 20 năm trước.

Sử dụng các mẫu thống kê trong dữ liệu, máy tính có thể “học” để cải thiện hiệu quả của nhiều quy trình công việc khác nhau - chẳng hạn như chăm sóc khách hàng và thu phí trên đường cao tốc. Một ngày không xa, máy tính thậm chí có thể xử lý chẩn đoán y tế thông thường.

Nhưng khi chúng ta triển khai máy tính để làm cho thế giới của chúng ta hiệu quả hơn, công việc của con người sẽ đảm nhận nhiều hơn vai trò "giải quyết vấn đề", giám sát các quy trình và đến giải cứu khi mọi thứ trở nên tồi tệ. Khi máy tính cho phép tối ưu hóa lớn, khả năng xử lý lỗi sẽ thu hẹp lại và điều này có thể dẫn đến khủng hoảng - trong công việc và xã hội.

Vì vậy, thay vì phân chia công việc giữa máy tính và con người, chúng ta mong đợi được thấy một thế giới nơi con người và máy móc làm việc cùng nhau để giải quyết các vấn đề với tốc độ cực nhanh. Điều này sẽ đòi hỏi nhiều quan điểm theo cách mà ngày nay không phải lúc nào cũng được mong đợi hoặc chấp nhận. Để giải quyết vấn đề một cách "nhanh chóng", các nhóm nhỏ sẽ cùng nhau hợp nhất những gì máy móc có thể làm với khả năng tưởng tượng của con người.

Lời kết

Đơn giản là không có lý do gì để nghĩ rằng AI và robot sẽ khiến chúng ta trở nên thừa thãi. Người ta dự đoán rằng, đến năm 2025, sẽ có 3,5 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất ở các nước phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Pháp... nhưng 2 triệu trong số đó sẽ không hoạt động vì sẽ không có đủ công nhân lành nghề. Tóm lại, thay vì làm suy yếu con người, tốt hơn là chúng ta nên suy nghĩ kỹ về cách nâng cao kỹ năng bản thân và học cách làm việc cùng với máy móc, vì chúng ta chắc chắn sẽ cùng tồn tại - nhưng sẽ không có trường hợp chúng ta đầu hàng chúng.